Kalbin Varlığı

   Akılı ve basiretli insanlar bilin ki, birşeyin hakikatini bilmek, ancak onun varlığının anlaşılmasından sonra mümkün olur. O halde önce kalbin varlığını, sonra hakikatini, ondan sonra da ordu ve aşiretini, daha sonra da sıfatını bilmek lâzımdır. Sıfatı bilinince, bunun Allah Teâlâ'yı tanımaya nasıl vesile olduğu; saâdet ve şekavete ne şekilde sermaye olduğu anlaşılır. Bunlar, -Allah'ın izniyle -tafsilâtıyla anlatılacaktır.

   Bil ki, kalbin varlığı iki delil ile sabittir: Delillerden biri şudur: İnsanın kendi varlığında şüphesi yoktur. İnsan varlığının fizikî yapısıyla olmadığı da bir gerçektir. Çünkü ölülerin de bir fizikî yapısı vardır. Ancak ölülerde kalp yoktur. Kalpten maksat ruhtur.

   Diğer bir delil de şudur: Bir kimse gözünü yumup kendi bedeninden, yerden, gökten ve bütün duyulanlardan duyularını alıkoyduğu anda bile kendi varlığını kesinlikle bilir. Bu itibarla anlaşılıyor ki, kalp (ruh) bedensiz de mevcuttur. Bu açıklamadan, kıyâmet gününün hak olduğu anlaşılır. Çünkü bundan anlaşılıyor ki, vücut örtüsünün kalkmasıyla insanın hakikati yok olmaz