Hased Kalbin Amelidir

   Bil ki, ne kadar çok mücahede yapsan da umumiyetle kalbinde iki kimsenin, yani dostunla düşmanın arasında, nimet ve mihnette olmaları hususunda fark bulursun. Bunlar senin yanında eşit olmazlar. Belki düşmanın nimete kavuşmasını kendi tabiatında hoş görmezsin. Sen kendi tabiatını değiştirmekle mükellef de değilsin. Zirâ kendi tabiatını değiştirmek, senin kudretinde ve imkânında değildir. Ama iki şeyle mükellefsin: Biri, bu hâli sözünde ve fiilinde aslâ izhar etmeyeceksin. Diğeri de, kendinde mevcut olan bu kötü sıfatı beğenmemelisin, onu kendinden izâle etmeyi arzu etmelisin.

   Eğer bunları yaparsan hasedden meydana gelen günahtan kurtulursun. Ama bu anlatılan hâlleri izâle etmezsen, fakat kalbinde bu kötü sıfatı yani hasedi kötü görmezsen, bazı âlimlere göre bu derece ile kıyâmet gününde mes'ul olmazsın. Ama en doğrusu budur ki, mes'ul olursun. Zirâ hased haramdır ve hased bedenin ameli değil, belki kalbin amelidir. Bir müslümanın sıkıntı ve müsibete uğramasını isteyen, onun sevinmesiyle üzülen, şüphesiz mes'ul olur. Meğer ki, kendisinde bulunan bu sıfattan hoşlanmazsa. Şu hâlde o sıfattan doğan günahtan, ancak kendisine eşitlik sıfatı galip olan, yanında dostu ile düşmanı bir olup insanların hepsine Hak Teâlâ'nın kulları nazarıyla bakan, bütün vuku bulan işlerin bir kaynaktan çıktığını gören kimseler kurtulur. Fakat bu öyle bir hâldir ki, nâdir vuku bulur. Şimşek gibi çakıp geçer, sabit ve istikrarlı durmaz.

   Bil ki, dünya bütün fesadların sermayesi ve onun sevgisi de bütün günahların aslıdır. Bundan daha uğursuz ve kötü ne olur ki, dünya, Hak Teâlâ ve dostlarının düşmanı ve Hak Teâlâ'nın düşmanlarının dostudur. Hak Teâlâ'ya kavuşmaları için, onları Allah'ın doğru yolundan alıkoyar, yollarını keser. Hak Teâlâ'nın dostlarına düşmanlığı da şununla bilinir ki, onları aldatma, hile, şaşırtma ve yalanla kendi sevgisine çeker. Onları kendine âşık yapınca, onlardan uzaklaşır, düşmanlarının eline girer. Tıpkı elden ele dolaşıp her gün bir nâmahremle beraber olup arkadaşlık yapan alçak bir kadın gibi.

   Dünyayı sevenler bu dünyada oldukları müddetçe bazen dünyalık kazanmak için sıkıntı çekerler. Bazen de onu korumak için zahmet ve yorgunluk çekerler. Bazen de onun ayrılık derdini ve acısını görürler. Öldükleri zaman binlerce pişmanlık ve hasretle kabire doğru yönelirler. Öbür dünyada da Hak Teâlâ'nın gazab ve azâbını görürler. Alçak dünyanın hile tuzağından ancak dünyayı ve âfetlerini bilen; cadı, büyücü, aldatıcı kadından korunup sakındığı gibi dünyadan korunup sakınan kimseler kurtulur. Zirâ dünyanın aldatması, hilesi, zulmü, fitnesi ve vurgunculuğu cadı ve büyücü kadınlarınkinden daha kuvvetlidir.

   Dünyanın, Hak Teâlâ'nın dostlarına diğer bir düşmanlığı da şudur ki kendini onların nazarında süsler, düzeltir, cilveler yapar ki, onun talebinde çok acılara dayansınlar, sayısız günahlar işlesinler; onu elde etmek için acı şerbeti içmeye sabretsinler. Dünyanın âfetlerini, onun şaşırtma ve uyuşturmalarını kitabın başında üçüncü ünvanda beyân etmiştik. Bu itibarla şimdi biz dünyanın kötülüğü hakkında gelen hadis-i şerifleri âyet-i kerimeleri anlatacağız. Zirâ geçmiş peygamberlere gönderilmelerinden gâye ve maksat; insanları dünyadan menedip âhirete dâvet etmektir; dünyanın âfetlerini, belâ ve sıkıntılarını insanlara beyân etmektir. Tâ ki ondan sakınsınlar, korunsunlar.

KİMYÂ-YI SAÂDET  KİTABINDAN