Ölümü Hatırlama Şekilleri

 

   Bil ki, ölümü hatırlamak üç şekilde olur: Birincisi, gafillerin hatırlamasıdır. Bunlar dünya ile meşgul olur ve dünya arzularından mahrum kalmak korkusundan ölümü kötü görür. Bunun için ölümü kötüler ve önümüzdeki ölüm sebebiyle bu güzel şeyler gidecek, derler. Ölümü bu şekilde hatırlamak kişiyi Allah Teâlâ'dan uzaklaştırır. Ancak bu hatırlamakla  dünya ona tatsız olup biraz ondan nefret ederse faydasız kalmaz.

   İkincisi, tevbe edenlerin hatırlamasıdır. Tevbe  edenler, korkuyu kendilerine hâkim edip geçmiş taksiratlarını telâfi ederek ibâdette sebât etmek ölümü kötü görmeleri, yapmadıkları şeyi ölümden önce yapmak içindir. Bu şekilde kötü görmek, ziyân vermez.

   Üçüncüsü, ârif olanların ölümü hatırlamasıdır. Ârif olanlar, Allah'ın cemâlini görmek zamanı ölümde sonra olduğu için ölümü hatırlarlar. Dosta kavuşmak zamanı aslâ unutulmaz, daima beklenir. Zirâ daima onu arzular. Nitekim Huzeyfe (r.a) ölüm anında: "Sevgilim tam zamanında geldi." dedi ve: "Ya Rabbi fakirliği zenginlikten, hastalığı sağlıktan ve ölümü yaşamaktan daha çok sevdiğimi biliyorsun. Bana ölümü kolaylaştır, cemâline kavuşup rahat bulayım." dedi.

   Bu derecenin ötesinde, bundan da daha büyük bir derece vardır. O da, ne ölümü kötü görmek, ne ölmek istemek, ne erken gelmesini, ne de geç gelmesini istemektir. Belki Allah Teâlâ ne emir buyurdu ise, onu daha çok sevip kendi tasarruf ve irâdes,n, aradan kaldırarak tam mânasıyla rıza mertebesine erişmiş olur. Bu, çoğu hâllerde ölüm onun hatırına gelip ölümden korkmadığı ve ölmek de istemediği zaman olur. Zirâ kendisi bu dünyada müşahede âlemine kavuşmuş, zikir ve fikir ona galip olup onun yanında ölüm ve hayat bir olmuş. Çünkü bütün hâllerde Allah Teâlâ'nın zikir ve fikirine dalmış olur.